Theo kết luận trên, công tác quản lý Nhà nước về quản lý đất đai, quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn các xã Tiến Lợi, Thiện Nghiêp và Phong Nẫm, thành phố Phan Thiết từ đầu năm 2016 đến tháng 9 năm 2018 còn có nhiều hạn chế, sai phạm như sau:
Có biểu hiện tùy tiện trong việc lập, phê duyệt quy hoạch sử dụng đất hàng năm của các xã: Thiện Nghiệp, Phong Nẫm và Tiến Lợi không phù hợp với Quy hoạch sử dụng đất thành phố Phan Thiết giai đoạn 2011-2020 đã được UBND tỉnh Bình Thuận phê duyệt, dẫn đến các sai phạm có hệ thống, như: Cho phép các hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn có diện tích lớn (khoảng gần 1.000m2 trở lên) nhưng không thực hiện việc thẩm định điều kiện, nhu cầu sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân, không đúng theo kế hoạch sử dụng đất hàng năm của thành phố Phan Thiết đã được UBND tỉnh phê duyệt.
Từ đó, các hộ gia đình, cá nhân xin chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn, sau đó thực hiện thủ tục hợp thửa, tách thửa, tự san lắp mặt bằng, đầu tư cơ sở hạ tầng và phân lô bán nền đất ở nông thôn, đã và đang hình thành các điểm dân cư tạo mới không đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn về xây dựng, chưa có quy hoạch chi tiết xây dựng, quy hoạch điểm dân cư nông thôn được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt hoặc không phù hợp quy hoạch xây dựng nông thôn mới ở các xã.
UBND TP Phan Thiết từ đầu năm 2016 đến tháng 9 năm 2018 có quyết định cho 139 thửa đất với tổng diện tích 176.815,8 m2 (năm 2016 diện tích 49.341,5 m2 , năm 2017 diện tích 73.008,5 m2 , năm 2018 diện tích 54.465,8m2) chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, cây lâu năm sang đất ở nông thôn trên địa bàn xã Tiến Lợi, xã Thiện Nghiệp, xã Phong Nẫm không đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hàng năm đã được UBND tỉnh phê duyệt, làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý đất đai (Điều 52 Luật Đất đai năm 2013).
Cố ý, tùy tiện làm trái các quy định của Nhà nước trong việc xác định khu vực, vị trí thửa đất, mục đích sử dụng đất trước khi chuyển mục đích không đúng thực tế, không đúng quy định (xác định vị trí thửa đất trước khi chuyển mục đích, thay đổi, điều chỉnh thông tin bất thường, luôn xác định thấp hơn quy định) gây thất thoát cho ngân sách nhà nước.
Chỉ với 5 cá nhân là ông Mai Văn Triệu, bà Nguyễn Thị Như Trang và ông Phạm Chung, ông Phạm Hòa Trung và ông Đặng Hồng Phong sau khi điều chỉnh thông tin để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai, do các cơ quan chức năng thành phố Phan Thiết xác định vị trí thửa đất không đúng quy định. Chi cục Thuế thành phố Phan Thiết tính lại nộp tiền sử dụng đất với số tiền chênh lệch phải nộp là 5.742.936.234 đồng (nếu việc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trên là đúng quy định pháp luật).
Sở Tài nguyên và Môi trường khi cho tách thửa đất ở nông thôn không kiểm tra việc UBND TP Phan Thiết cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn nên không phát hiện việc UBND TP Phan Thiết cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn trái quy định, dẫn đến các hộ gia đình, cá nhân lợi dụng việc cơ quan có thẩm quyền cho tách thửa đất ở trên diện tích được chuyển mục đích sử dụng đất trái quy định;
Phân lô nền đất, thực hiện việc 14 chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở nông thôn (nền đất ở) rất nhiều trên địa bàn các xã Thiện Nghiệp, Phong Nẫm, Tiến Lợi. Các cá nhân chuyển nhượng đất ở nộp tiền sử dụng đất thấp hơn so với quy định, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.
Đặc biệt, có trường hợp của ông Phạm Hòa Trung, ngụ tại Khu phố 6, phường Đức Long, thành phố Phan Thiết, mặc dù ngày 12/02/2018, UBND TP Phan Thiết có văn bản xác định vị trí lô đất xin tách thửa của ông Trung nằm trong quy hoạch trồng cây công nghiệp, tạm thời chưa thống nhất cho tách thửa.
Nhưng chỉ sau 1 ngày (ngày 13/02/2018), Sở Tài nguyên và Môi trường vẫn ký cho tách 11 thửa đất ở với diện tích 9.783,5 m2 và đến tháng 3 năm 2018, Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục ký cho tách thành 90 thửa đất ở (mỗi thửa 100 m2 trở lên) trên diện tích chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn trái quy định, tạo điều kiện, giúp sức để ông Trung chuyển nhượng hết các thửa đất ở nông thôn. Các hộ gia đình, cá nhân được cho tách thửa trái quy định, phân lô bán nền đất thu lợi bất chính, gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước.
Việc làm trái các quy định pháp luật nêu trên là sai phạm có hệ thống của các cơ quan có liên quan trong việc tham mưu cho chuyển mục đích sử dụng đất, xác định vị trí thửa đất, phiếu chuyển thông tin để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai, tính nộp tiền chuyển mục đích sử dụng đất; tách thửa đất ở nông thôn (tham mưu cho chuyển mục đích sử dụng đất ngoài quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất hàng năm được cấp có thẩm quyền phê duyệt, xác định vị trí thửa đất không đúng thực tế, không đúng quy định, luôn thấp hơn quy định, phiếu chuyển thông tin để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai không đầy đủ nhưng vẫn tính tiền chuyển mục đích sử dụng đất, tính nộp tiền chuyển mục đích sử dụng đất cũng không chính xác; cho tách thửa đất ở nông thôn).
Công tác thanh tra, kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất đai, quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn còn buông lõng, xử lý các vi phạm trong sử dụng đất đai, trật tự xây dựng chưa nghiêm. Thể hiện nhiều điểm dân cư tạo mới trên địa bàn 3 xã Thiện Nghiệp, xã Tiến Lợi, xã Phong Nẫm đã xây dựng đường bêtông xi măng rộng 4m đến 5m trên đất nông nghiệp nối từ đường của xã vào điểm dân cư tạo mới và nối với các tuyến đường nội bộ điểm dân cư tạo mới trái phép, không đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn về xây dựng, không phù hợp quy hoạch xây dựng nông thôn mới ở các xã nhưng UBND thành phố Phan Thiết, UBND các xã không kiểm tra, xử lý các vi phạm theo quy định.
Việc UBND TP Phan Thiết cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, cây lâu năm sang đất ở nông thôn trái với các quy định pháp luật làm phá vỡ quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Tiến Lợi, xã Thiện Nghiệp, xã Phong Nẫm, thành phố Phan Thiết đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Và với việc UBND TP Phan Thiết cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với 139 thửa đất với tổng diện tích 176.815,8 m2 trái quy định pháp luật và Sở Tài nguyên và Môi trường (cơ quan có thẩm quyền) cho tách thửa đất ở trên các thửa đất này không đúng kế hoạch sử dụng đất hàng năm đã được UBND tỉnh phê duyệt.
Các cá nhân lợi dụng việc cơ quan có thẩm quyền cho tách thửa đất ở, trên diện tích được chuyển mục đích sử dụng đất trái quy định; phân lô bán nền đất, thực hiện việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở (nền đất ở) rất nhiều trên địa bàn xã Thiện Nghiệp, xã Phong Nẫm, xã Tiến Lợi đã tạo điều kiện, giúp sức cho một số cá nhân tách thửa đất, hợp thửa hình thành điểm dân cư tạo mới, phân lô bán nền đất thu lợi bất chính số tiền lớn, gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước, gây bức xức trong dư luận.
Những hạn chế, sai phạm nêu trên trách nhiệm thuộc về Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND TP Phan Thiết, Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Phan Thiết, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thành phố Phan Thiết, Chi cục Thuế thành phố Phan Thiết, UBND các xã Thiện Nghiệp, Phong Nẫm, Tiến Lợi và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Trên cơ sở kết luận nêu trên, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận chỉ đạo:
Giao Thanh tra tỉnh chuyển hồ sơ vụ việc sang Cơ quan cảnh sát Điều tra Công an tỉnh tiếp tục điều tra dấu hiệu về tội vi phạm các quy định về quản lý đất đai (quy định tại Điều 229 Bộ Luật Hình sự năm 2015). Và tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ làm trái các quy định trong xác định vị trí thửa đất không đúng quy định (luôn xác định vị trí thửa đất thấp hơn quy định để được tính tiền chuyển mục đích sử dụng đất rất thấp); cho tách thửa đất ở nông thôn trên diện tích được cho chuyển mục đích sử dụng đất trái quy định pháp luật; phân lô nền đất, thực hiện việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở nông thôn, thu lợi bất chính, gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước.
Yêu cầu Chủ tịch UBND TP Phan Thiết chỉ đạo các cơ quan chức năng có liên quan, các địa phương kiểm tra xử lý nghiêm đúng quy định các trường hợp xây dựng cơ sở hạ tầng, đường bêtông xi măng… trái phép trên đất nông nghiệp, hình thành điểm dân cư tạo mới không đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn về xây dựng, không phù hợp quy hoạch xây dựng nông thôn mới ở các xã.
Xác định lại chính xác vị trí thửa đất trước khi cho chuyển mục đích sử dụng đất đúng quy định. Đồng thời, chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có những hạn chế, sai phạm được nêu trong kết luận này.
Yêu cầu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định pháp luật đối với các tập thể, cá nhân liên quan đến những khuyết điểm, sai phạm nêu tại kết luận này.
Đồng thời, trước mắt tham mưu UBND tỉnh quy định chặt chẽ điều kiện cho tách thửa đất nông nghiệp đối với thửa đất nằm gần đường giao thông, nằm tiếp giáp đường giao thông nhằm ngăn chặn việc lách quy định hiện hành để tách một thửa đất nông nghiệp có diện tích lớn nằm gần đường giao thông, nằm tiếp giáp đường giao thông ra nhiều thửa đất nằm xa đường giao thông, không có đường giao thông, chỉ có một thửa đất có diện tích nhỏ nằm giáp đường giao thông (thửa đất khoảng 1.000 m2 theo quy định được tách thửa đất nông nghiệp).
Sau đó xin chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở và các thửa đất được cho tách ra sẽ nằm xa đường giao thông, không có đường giao thông được xác định thửa đất nằm ở vị trí 5 thì nộp tiền chuyển mục đích sang đất ở rất ít, thậm chí tiền chuyển mục đích sử dụng đất không đồng.
Và tham mưu văn bản cho UBND tỉnh kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, xem xét điều chỉnh, bổ sung quy định chặt chẽ việc cho tách thửa đất nông nghiệp nằm gần đường giao thông, nằm tiếp giáp đường giao thông ra thành nhiều thửa đất.
Giao Cục Thuế tỉnh chỉ đạo Chi cục Thuế TP Phan Thiết tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định pháp luật đối với các tập thể, cá nhân liên quan đến những khuyết điểm, sai phạm nêu tại kết luận này.
Theo Nam Phong
Trí Thức Trẻ
